راهنمای نمونه گیری تست های مدفوع

مدفوع در تشخيص بيماريهای انگلی وعفونی

نمونه ها باید در یک ظرف دهان گشاد تمیز پلاستیکی یا مومی جمع آوری گردد. در پیچ ظرف باید کاملاً محکم باشد تا رطوبت نمونه حفظ گردد.
نمونه ها نباید با آب یا ادرار مخلوط شود زیرا سبب بی حرکت شدن تروفوزوئیت تک یاخته و یا موجب از بین رفتن آن می گردد.
جمع آوری نمونه از توالت فرنگی و … نیز مناسب نمی باشد.
در صورتيکه مدفوع حامل قسمتهای خونی ، موکوس و يا نمونه رادر اسرع وقت به آزمايشگاه تحويل دهيد .
نمونه باید دارای مشخصات نام بیمار، نام پزشک، شماره آزمایشگاه، تاریخ و زمان جمع آوری نمونه باشد.
آزمايش مدفوع نياز به ناشتائی ندارد.

اسکاچ تست

تخم کرم سوزنی به ندرت در مدفوع دیده می شود زیرا کرم ماده به مقعد مهاجرت کرده و تخم خود را در مقعد می ریزد . معمولاً مهاجرت کرم های سوزنی در زمان شب صورت می گیرد و تحریک مقعد توسط حرکات این کرم ها سبب بروز علائم عصبی و دندان فروجه (البته علل متعدد دیگری نیز وجود دارد) در بیماران که عمدتاً کودکان هستند میگردد.

لطفا جهت نمونه گیری به نکات زیردقت کنید :
- یک لام شیشه ای از آزمایشگاه (بخش نمونه گیری) تحویل بگیرید.
- دستهای خود را با آب و صابون بشوئید.
- بیمار را روی شکم بخوابانید یا وی را در حالت چهار دست و پا قرار دهید تا قسمت پشت و مقعد بیمار کاملاً در دسترس نمونه گیری قرار گیرد.
- یک قطعه نوار چسب اسکاچ (چسب شیشه ای) به طول ۱۰ سانتیمتر را جدا کرده و از ۲ طرف آنرا بگیرید.
- چسب را مکرراً روی مقعد و چین های دور مقعد بچسبانید و جدا کنید.
- پس از انجام عمل فوق بدون اینکه قسمت چسبی به دستتان بخورد چسب را صاف روی لام شیشه ای بچسبانید و داخل دستمال بپیچید و به آزمایشگاه تحویل دهید.
- از آن جا که کرم ماده معمولاً در شب تخم ریزی می کند نمونه را صبح زود پیش از این که بیمار دوش بگیرد یا مدفوع کند تهیه نمایید. اثبات منفی بودن عفونت با کرم های سوزنی به حداقل ۵ نمونه متوالی نیاز دارد.

جمع آوری نمونه مدفوع

رایج ترین کاربرد آزمایش مدفوع، تشخیص انواع مختلف انگل های بیماریزا در روده است.
یک هفته قبل ازانجام آزمایش از مصرف روغن کرچک، روغن های معدنی، بیسموت، شربت های حاوی منیزیم، ترکیبات ضد اسهال، تنقیه باریم و آنتی بیوتیک ها و همچنین مواد مورد استفاده در رادیو گرافی خودداری شود.
ارجح است این آزمایش در سه نوبت هر روز یا یک روز در میان انجام شود، زیرا تک یاخته ها و تخم کرمها به صورت تناوبی دفع میگردد.
اگر بیمار دچار یبوست باشد سه نوبت را باید حداکثر در فاصله زمانی 10 روز جمع آوری کند.
نمونه مدفوع باید مستقیماً در ظرفی که از طرف آزمایشگاه در اختیار شخص قرار می گیرد، جمع آوری شود درغیر این صورت در ظرف تمیز خشکی جمع آوری شده و با ظرف یکبار مصرف یا با استفاده از چوب مخصوص نمونه را به ظرف اصلی منتقل نمایید. در صورت مشاهده هر گونه کرم یا مورد مشکوک به آزمایشگاه اطلاع دهید.
سطح خارجی و برچسب ظرف نمونه باید فاقد آلودگی باشد.
نمونه مدفوع نباید با ادرار یا آب آلوده شود. آلودگی با ادرار ممکن است برخی از انگل های فعال را از بین ببرد.
در موارد مشکوک به اسهال خونی باید نمونه جمع آوری شده بلافاصله به آزمایشگاه تحویل داده شود و مسئول پذیرش را هم از اسهالی بودن نمونه مطلع سازید، چون نمونه های اسهالی باید فورا مورد آزمایش قرار گیرند. اگر ارسال آزمایش حداکثر تا 30 دقیقه پس از جمع آوری نمونه امکانپذیر نباشد، لازم است نمونه در یخچال قرار داده شود اما باید توجه کرد نمونه یخ نزند.
در طی یک روز بیشتر از یک نمونه مدفوع جمع آوری نشود.

خون مخفی در مدفوع

گاهی اوقات خون ریزی های مختصری در دستگاه گوارش وجود دارند که قابل رویت نیستند و باید با روش های آزمایشگاهی تشخیص داده شوند.
بهتر است این آزمایش در 3 نوبت انجام شود.
سه روز قبل و در زمان جمع آوری نمونه مدفوع از خوردن موارد زیر خودداری شود:
جگر، گوشت قرمز، خوردن بیش از حد گوشت سفید، سبزیجات خام، شلغم، ترب، تربچه، قارچ، کلم بروکلی، گل کلم، مرکبات، موز، انگور، طالبی، گرمک، خربزه و مشروبات الکلی .
چند روز قبل و در روز انجام آزمایش از مصرف داروهایی مثل ایبوبروفن، ناپروکسن، آسپرین 325 میلی گرم در روز خودداری شود.
4 -3 روز قبل از انجام آزمایش بهتر است ویتامین C ، قرص های آهن و داروهای نقرس استفاده نشود.
اگر فرد سابقه خون ریزی لثه دارد 48 ساعت قبل از آزمایش از مسواک زدن خودداری نماید.
در صورت خون ریزی قابل ملاحظه از مقعد (هموروئید ) به آزمایشگاه اطلاع داده شود.
در صورت قاعدگی (عادت ماهیانه) به آزمایشگاه اطلاع داده شود.

کالپروتکتین (مدفوع)

کالپروتکتین یک مارکر اختصاصی نوتروفیلی برای ارزیابی التهاب در مجاری دستگاه گوارش می باشد. این مارکر در طی عفونت، عفونت ثانویه ناشی از IBS (post-infectious IBS) و انتروپاتی ناشی از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) مقدار آن افزایش می یابد. اندازه گیری کالپروتکتین مدفوع شاخص مناسبی برای افتراق IBD از IBS و پایش بیماران IBD می باشد. همچنین جهت تعیین ارجاع بیماران برای انجام تست های تهاجمی نظیر آندوسکوپی و کلونوسکوپی کاربرد دارد.
نیاز به آمادگی خاصی نمی باشد.
نمونه گیری بایستی بصورت راندوم یا تصادفی صورت گیرد.
نمونه مدفوع بیمار باید درون ظروف پلاستیکی درب دار مخصوص فاقد نگهدارنده جمع آوری گردد.
بیمار باید ساعت و تاریخ نمونه گیری را بر روی ظرف نمونه درج نماید.
پس از جمع آوری نمونه ، در صورتی که تست های متعددی درخواست شده باشد، باید ظرف مجزایی برای این تست در نظر گرفته شود.

کشت مدفوع

کشت مدفوع تستي است که براي تشخیص و شناسایی باکتریهای بیماریزا در مدفوع است. در آزمایشگاه ، اين تست با استفاده از مقدار کمی از نمونه مدفوع تازه روي محيط كشت هاي غذايي انجام ميشود.
نمونه باید در یک ظرف در پوش دار استریل پلاستیکی، جمع آوری و سریعاَ به آزمایشگاه انتقال داده شود.
نمونه نباید با ادرار مخلوط شود و حداکثر ۲ ساعت بعد از آوردن نمونه به آزمایشگاه بایستی مورد آزمایش و کشت قرار گیرد.
در صورت ماندن بیش از حد نمونه و سردشدن آن PH کاهش یافته و در نتیجه مانع از رشد بسیاری از انواع شیگلا و برخی از سالمونلا در محیط کشت می شود.
بعضی از پاتوژن های روده ای نظیر یرسینیا، آئروموناس، استافیلوکوک و ویبریو باید به طور اختصاصی درخواست شده و در محیط های اختصاصی کشت داده شوند.
کشت مدفوع در بیماران بیمارستانی بستری شده به مدت ۳ روز یا بیشتر قابل اعتماد نیست مگر اینکه شرایط ویژه ای وجود داشته باشد.
اگر بیمار بیش از ۳ روز بستری باشد و تشخیص عفونت گاستروانتریت معده ای- روده ای نباشد، باید از لحاظ توکسین کلستردیوم دفیسل مورد بررسی قرار گیرد.

هلیکوباکتر پیلوری

هلیکو باکتر پیلوری نوعی باکتری است که موجب عفونت معده شده و یکی از دلایل شایع در ایجاد زخم های گوارشی به شمار می رود.
نحوه جمع آوری نمونه چگونه است :
حداقل باید 5 گرم مدفوع در ظرف‌های مخصوص استریل جمع آوری شود.
نمونه با موادی مانند ادرار، آب و یا دستمال توالت نباید آلوده شود.
برای کودکان از کیسه های مخصوص استفاده می‌شود (دقت کنید که نمونه داخل پوشک برای آزمایش مناسب نیست)