Creatine Phosphokinase

 

نام اختصاری:

  CK , ‍CPK

سایر نام ها:

کراتین کیناز، کراتین فسفو کیناز، (CK (Creatine Kinase

نوع نمونه قابل اندازه گیری:

 سرم

حجم نمونه مورد نیاز:

mL ۰٫۵

شرایط نمونه گیری:

 نياز به محدوديت غذايي و مايعات نمي باشد.

ملاحظات نمونه گیری:

§        تزريق IM موجب افزايش سطح ‍CPK مي شود.

§        از هموليز نمونه اجتناب شود.

§        در صورت تزريق IM بيمار زمان آن در برگه آزمايش ثبت شود.

§        در صورت امكان مصرف هرگونه داروي مؤثر بر نتايج آزمايش قطع شود.

§        سن و جنس بیمار در برگه آزمایش یادداشت گردد.

موارد عدم پذیرش نمونه :

هموليز شدید موجب رد نمونه مي شود.

شرایط نگهداری:

نمونه بايد فوراً مورد آزمايش قرار گيرد زيرا فعاليت CPK به طور واضحي پس از۲ ساعت در دماي اتاق كاهش مي يابد.

در دماي ◦C ۴ به مدت ۷ روز  و در دماي ◦C۲۰-  به مدت ۲۸ روز پایدار است.

کاربردهای بالینی :

شناسايي و تشخيص انفراکتوس میوکارد حاد (MI) و انفاركتوس هاي مجدد همراه با افزایش ایزو آنزیم CK-MB

ارزيابي علل احتمالي درد قفسه سينه و پيگيري شدت اسكيمي ميوكارد (ایزو آنزیم CK-MB)

شناسايي  مراحل  ابتدايي  درماتوميوزيت و اختلالات عضلاني اسكلتي كه با منشا عصبي نيستند مانند ديستروفي عضلاني دوشن ( معمولاً  CK-MM و CPK بالا می رود) .

سطح کراتین کیناز بطور قابل توجهی در ناهنجاریهای سیستم عصبی مرکزی بالا می رود. تشخیص ایزو آنزیم  CK-BB در تشخیص افتراقی مؤثر است.

روش ارجح:

واکنش مزدوج آنزیمی

روش متداول:

 کالریمتریک – کینتیک

مقادیر طبیعی: واحد (SI)

نوزادان : ۶۸ – ۵۸۰ U/L

کودکان و نوجوانان پسر (تا ۱۷ سالگی) :  ۹۴ – ۴۹۹ U/L

کودکان و نوجوانان دختر (تا ۱۷ سالگی) : ۹۱ – ۳۹۱ U/L

جوانان و بزرگسالان مرد (۱۸ سال و بالاتر) : ۵۲ – ۳۳۶ U/L

جوانان و بزرگسالان زن (۱۸ سال و بالاتر) :    ۳۸ – ۱۷۶ U/L

تفسیر:

به دنبال آسیب سلول های میوکارد قلب نظیر MI حاد CPK از سلول های آسیب دیده میوکارد آزاده شده و سطح آن در خون طی ۴ تا ۸ ساعت بعد از سکته بالا می رود. میزان (فعالیت) CPK طی ۱۲ تا ۲۴ ساعت به ماکزیمم می رسد و سپس طی ۳ تا ۴ روز به سطح نرمال بر می گردد. تمرین شدید و تروما ماهیچه (ورزش، تصادفات، تزریق عضلانی، جراحی، تشنج، نیش زنبور یا زنبور عسل، و سوختگی) می تواند مقادیر کراتین کیناز سرم را افزایش دهد.

افزایش سطح :

۱- افزايش سطح CPK تام : بيماري ها يا آسيب هاي وارده بر عضله قلبي، عضله اسكلتي و سیستم عصبی

۲- افزايش سطح CK-BB : آسيب مغزي، سرطان مغز، سكته مغزي، خونريزي زير عنکبوتیه ، تشنج، شوك ، سندرم ري، كارسينوماي پستان و ريه، انفاركتوس ريوي

۳- افزايش سطح ‍CK-MB : MI حاد، جراحي آنوريسم قلبي، دفيبربلاسيون قلبي، التهاب عضله قلب، آريتمي هاي بطني، ایسكمي قلبي

۴- افزايش سطح CK-MM : رابدوميلوز، ديستروفي عضلاني ، ميوزيت، جراحي، الكتروميوگرافي، تزريقات داخل عضلانی (IM)، له شدگي بافتي، توهمات روحي، هيپرتروفي بدخيم، هيپوكالمي، هيپوتيروئيدي

کاهش سطح :

كاهش توده عضلاني، آرتريت روماتوئيد، هيپرتيروئيديسم، بيماري كوشينگ، بيماري هاي بافت همبند، توده هاي متاستاز داده به كبد، بيماران با عفونت يا سپتيسمي بستري در I.C.U .

عوامل مداخله گر:

افزایش دهنده ها : تزريق عضلاني، ورزش شديد، اعمال جراحي، افزايش BMI و داروهایی از قبیل آمفوتريپسين B،آمپي سيلين، برخي داروهاي بيهوشي، داروهاي ضد انعقاد ، آسپرين، كلوفيبرات، دگزامتازون، فوروزمايد، كاپتوپريل، كلشي ستين، الكل، لواستانين، ليتيم، ليدوكائين، پروپرانولول، سوكسينيل كولين، مورفين، هروئين، كدئين، پريگوگين ، ايميپرامين، ميوپرين، فنوباربيتال

توضیحات:

حداقل يك ساعت پس از تزريق عضلاني نمونه گيري نكنيد.

فعالیت های شدید جسمی و یا تزریق عضلانی ممکن است منجر به بالا رفتن  گذرا CPKشود .