PSA

 

نام انگلیسی تست

Prostate Specific Antigen

نام فارسی تست

آنتی ژن اختصاصی پروستات

نام های دیگر

Total PSA

آمادگی بیمار

توصیه می شود که فرد ناشتایی داشته باشد. همچنین از ورزش سنگین و انزال ۲ روز قبل از نمونه گیری اجتناب شود.

بیمار نباید اخیراً معاینه رکتال (Digital rectal exam) و یا بافت برداری سوزنی پروستات شده باشد؛ زیرا ممکن است سبب افزایش موقت و جزئی   PSA شود.

نوع نمونه

(Serum, Plasma (EDTA) , Plasma (Heparin

علت درخواست تست

بررسی تاثیر درمان سرطان پروستات (پروستاتکتومی)؛ کاهش مقادیر به معنی تاثیر درمان و افزایش مقادیر به معنی عود و پروگنوز ضعیف بیماری است.

غربالگری سرطان پروستات در مردان مسن تر از ۵۰ سال

بررسی و ارزیابی غده پروستات بزرگ شده؛ به خصوص اگر به سرطان پروستات مشکوک هستیم.

مرحله بندی (Staging) سرطان پروستات

توضیح راجع به تست

 PSA یک گلیکوپروتئین است که تنها در اپیتلیوم غده پروستات وجود دارد. PSA یک تومور مارکر مهم و با ارزش در تشخیص سرطان پروستات محسوب می گردد. مقادیر PSA جهت غربالگری بیماران از نظر سرطان پروستات، پیگیری پیشرفت بیماری و پیگیری پاسخ بیمار به درمان سرطان پروستات اندازه گیری می شود.

 PSA به تنهایی شاخص محکمی جهت تشخیص سرطان پروستات نیست و باید حتماً با معاینه انگشتی رکتال  (DRE) همراه باشد؛ زیرا PSA در هیپرتروفی (بزرگ شدن بیش از حد عضو) خوش خیم پروستات نیز بالا می رود. مقادیر PSA با محدوده ۹۵ % برای هر دهه سنی تعیین شده است. حد پایینی  PSA، مقادیر کمتر از   ng/ml 1 است. مقادیر بین  ng/ml ۴-۸ در بیماران مبتلا به هیپرتروفی خوش خیم پروستات مشاهده می شود و مقادیر بیشتر از  8 ng/ml  جهت سرطان پروستات قابل تشخیصی تر است. گرچه تشخیص قطعی معاینه رکتوم و اندازه پروستات است. مقادیر بیشتر از  2 ng/ml به عنوان وقوع عود بیوشیمیایی سرطان پروستات در مردان بعد از برداشتن پروستات قابل ملاخظه است.

در چه شرایطی تست افزایش می یابد؟

سرطان پروستات

هیپرتروفی خوش خیم پروستات  (BPH)

پروستاتیت

احتباس ادراری

انفارکتوس پروستات (نکروز پروستات)

تست های تکمیلی

Digital Rectal Exam (DRE) ; Tumor markers

تداخلات دارویی و آزمایشگاهی

آلوپورینول می تواند سطح PSA را افزایش دهد.

بوسرلین، دوتاستراید، فیناستراید و فلوتاماید می توانند سطح PSA را کاهش دهند.

نکته مهم ۱: در صورت انزال در عرض ۲۴ ساعت پیش از نمونه گیری؛ مقدار PSA افزایش می یابد.

نکته مهم ۲: بیوپسی سوزنی پروستات، سیستوسکوپی و انفارکتوس پروستات به دلیل انجام کاتتریزاسیون و یا وجود یک کاتتر از قبل؛ نتایج را افزایش می دهند. به همین دلیل توصیه می شود در این بیماران نمونه خون؛ ۶ هفته بعد از برداشتن کاتتر گرفته شود. (در مورد عفونت های باکتریایی مجاری ادراری نیز باید پس از ۶ هفته اقدام نمود)

نکته ۳: افراد در معرض تماس با حیوانات ممکن است دارای آنتی بادی ضد حیوانی (anti-animal antibodies) باشند. این آنتی بادیها ممکن است در روشهای ایمونو اسی تداخل کرده و نتایج نا معتبر حاصل شود.

اطلاعات تکمیلی

۱ – سن بیمار در گزارش نتیجه آزمایش بسیار مهم است

۲-  چنانچه PSA بالا باشد ولی DRE طبیعی باشد؛ تست Free PSA توصیه می شود.

۳  PSA – مربوط به سرطان؛ تمایل بیشتری به پروتئین دارد. Free PSA یا غیر متصل به پروتئین در موارد هیپر تروفی خوش خیم پروستات افزایش می یابد.

۴ Free PSA- با مقدار بیشتر از ۲۷%؛ با احتمال کمتری سرطان پروستات را نشان می دهد.

۵ – اسید فسفاتاز پروستاتی (PAP) شاخص توموری دیگری برای سرطان پروستات است. حساسیت و اختصاصیت آن از آزمون PSA کمتر می باشد و امروزه کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.